Zandproblemen voorkomen

6 jul. 2023

Bewust of onbewust zandeten

Een paard kan bewust en onbewust zand eten. Wanneer een zand etend paard bewust zand eet, kan dit wijzen op verveling of een mineralen tekort. Verveling kan ontstaan door te weinig ruwvoer of het gemis van een maatje waardoor hij niet lekker in zijn vel zit. Daarnaast kan een mineralentekort soms ook leiden tot het eten van zand. Je paard kan ook onbewust zand binnen krijgen wanneer er grote hoeveelheid zand in het ruwvoer zit. Wanneer je je paard krachtvoer of ruwvoer vanaf de grond voert, bijvoorbeeld in de paddock, kan hij ook zand binnen krijgen.

Gebrek aan vezels

Paarden hebben kleine frequente ruwvoermaaltijden nodig met daarin vezels van goede kwaliteit. Met het herkennen en vervullen van deze behoefte kun je zandkoliek niet alleen voorkomen, maar ook de spijsvertering van je paard gezond houden en zo nodig verbeteren. Paarden grazen, als ze de mogelijkheid krijgen, zeventien uur per dag. Als je paard voldoende ruwvoer krijgt, kun je afwijkend gedrag, zoals het likken van de grond of zand eten, verminderen. Vezelgebrek kan voor een paard een reden zijn om de aanvulling voor dit gebrek te zoeken in onkruid, modder of de omheining. Daarnaast beperkt een tekort aan vezels ook de normale simulatie van de dikke darm, wat een paard vatbaar maakt voor het ontwikkelen van maagzweren.

Symptomen bij overlast van zand

Zand wordt door paarden niet verteerd en niet volledig uitgescheiden waardoor er zand achterblijft in de darmen. Wanneer je paard zand eet ontstaan de eerste problemen wanneer het zand zich ophoopt in de darmen. Doordat het zand blijft liggen in bochten en lager gelegen delen van de darmen, schuurt dit tegen de bekleding van de darmwand waardoor deze beschadigd raakt. Voedingsstoffen en vloeistoffen worden minder goed opgenomen, waardoor het paard kan afvallen of diarree krijgt. De bewegelijkheid van de darmen wordt belemmerd door de geïrriteerde darmwand en de zandophoping. Hierdoor wordt het nog een groter probleem om het zand af te voeren en wordt de ophoping in de darmen nog groter. Vanzelfsprekend wordt de doorstroming van de darmen moeilijker als de ophoping van het zand groter wordt.

Zandkoliek

Vaak is zandkoliek het gevolg. Ook ligt gaskoliek op de loer omdat de gassen het lichaam slechter kunnen verlaten door de zandophoping. Door de pijn die de gaskoliek veroorzaakt komt de doorstroming van de darmen nog meer stil te liggen. Bij een vermoeden van koliek moet altijd een dierenarts geraadpleegd worden. Koliek kan namelijk variëren van lichte kramp tot een levensbedreigende verstopping met complicaties en het verloop van de aandoening is van tevoren niet goed in te schatten.

Handige mesttest voor zand

Vaak weet je niet of je paard bij het grazen daadwerkelijk zand binnenkrijgt. Je kunt dit heel makkelijk testen met lange kunststof handschoen. Hiermee pak je de mest op en daarna vul je de handschoen tot de pols met water. Als je vanaf de buitenkant de mest voorzichtig een beetje fijn knijpt, vullen de vingers zich automatisch ook met mest en water. Hang de handschoen 's avonds op aan bijvoorbeeld de tralies van de box en dan zie je de volgende ochtend of er zand in de vingertoppen zit. Als dat een klein beetje is, is er niets aan de hand, zie je duidelijk een laagje zand, overweeg dan een kuur met bijvoorbeeld Paardendrogist Sand Off en doe de test daarna nog een keer. Voor een duidelijk resultaat is het aan te raden meerdere dagen de mesttest uit te voeren. Raadpleeg bij twijfel altijd je dierenarts.

Maatregelen

Voorkomen is beter dan genezen bij zandproblemen. Preventieve strategieën helpen je paard gezonder te houden. Als eerste stap is het belangrijk om verveling te voorkomen. Ruwvoer van goede kwaliteit met veel vezels, uiteraard zonder zand, zorgt voor een goede basis. Als je paard alleen in een paddock staat is afleiding belangrijk, een liksteen, slowfeeder of speelbal kan hierbij helpen. Ook helpt het om paarden te voeren op matten, beton of vanuit speciale (slow)feeders. Zo eten ze niet van de grond krijgen ze minder tot geen zand binnen. Heeft je paard een mineralengebrek? Dan is het zaak dit gebrek aan te vullen met een supplement, zeewier, of mineralen-liksteen zodat eventuele tekorten worden aangevuld.

Slowfeeders in de strijd tegen zandopname

Zoals eerder gezegd krijgt een paard in een schrale weide onbewust zand binnen. Laat je paard daarom niet te lang in zo’n weide grazen. Wat ons betreft zijn Slowfeeders dé zandvrije oplossing voor het voeren van hooi in de paddock of schrale weide. Slowfeeders hebben bovendien nog veel meer voordelen voor de gezondheid van je paard, zo vermindert deze voermethode ook de kans op verveling en stress gerelateerde problemen.

Psylliumzaad als ondersteuning

Psylliumzaad (vlozaad) is een 100% natuurlijke vezel die het vocht in de darmen bindt en verandert in een geleiachtige massa. Hierdoor heeft het een tweeledige werking. Ten eerste stimuleert het de bewegingen van de darmen, waardoor het paard beter in staat is om het zand af te voeren. Daarnaast zorgt psyllium voor een geleiachtige plakkerige massa in de darmen. Het in de darmen achtergebleven zand hecht zich hieraan en wordt zo mee afgevoerd. Je kunt psylliumzaad met een gerust hart uit voorzorg geven. Vlozaad vezels stimuleren de darmwerking en helpen paarden die zand eten bij de afvoer van zand uit het maag/darmkanaal. Je geeft vlozaad bij voorkeur als kuur van 7 dagen (100 gram per dag voor een volwassen paard). Als je het preventief wilt geven, is 1-2 x per jaar vaak voldoende. Als je paard echter bewust zand eet, kun je de kuur 1x per maand herhalen. Om de eventuele schade, die het zand in de maag en darmen van je paard heeft aangebracht, te herstellen, kun je het lichaam ondersteunen met probiotica en anti-oxidanten. Deze stoffen helpen bij het herstel van de darmflora en kunnen langdurige problemen helpen voorkomen.