Hoe goed praten jouw hersenen met je spieren?

Paardrijden is een mooie, maar complexe sport waarin niet alleen het samenspel met het paard centraal staat, maar ook de beheersing en coördinatie van je eigen lichaam. Een goede ruiter weet hoe belangrijk het is om bewust te zijn van de eigen houding, spanning en ontspanning. Zonder deze bewustwording is het lastig om een harmonieuze samenwerking met je paard te bereiken. In dit artikel duiken we dieper in de rol van coördinatie, de ontwikkeling ervan en waarom bewustwording van je eigen lichaam essentieel is in de paardensport.

Wat is Coördinatie?

Coördinatie is de organisatie en besturing van het motorisch systeem. Simpel gezegd betekent dit de samenwerking tussen verschillende spieren in onze ledematen om bewegingen vloeiend en gecontroleerd uit te voeren. Onze hersenen sturen de honderden spieren in ons lichaam aan, maar dat proces omvat meer dan alleen de hersenen. Ook het ruggenmerg, de spieren en de pezen spelen een cruciale rol. Samen zorgen ze ervoor dat de commando’s vanuit de hersenen niet alleen leiden tot een verandering in houding of positie, maar ook dat deze verandering wordt waargenomen en gecorrigeerd waar nodig.

De Ontwikkeling van Coördinatie

De ontwikkeling van coördinatie verloopt in verschillende fases, die we ook terugzien in het leerproces van een sport zoals paardrijden:

Fase 1: Grove Motoriek
Dit is het begin van het leerproces, waarin vooral bewegingservaringen worden opgedaan. Door kijken, luisteren en oefenen ontstaat een globale bewegingsvoorstelling, wat leidt tot een basisbeheersing van bewegingen in een laag tempo en in een veilige omgeving. Bij beginnende ruiters speelt deze fase een grote rol. Hoe beter deze fase wordt doorlopen, hoe gemakkelijker de volgende stappen zullen zijn.

Fase 2: Verfijnde Motoriek
In deze fase verbeteren de doelmatigheid en precisie van de bewegingsvaardigheden. Voor ruiters betekent dit bijvoorbeeld het verfijnen van de hulpen. Succesbeleving, feedback en veel herhaling zijn essentieel in deze fase. Rijden op een goed opgeleid paard kan hier enorm bij helpen.

Fase 3: Stabilisatie
In deze fase streeft de ruiter naar een technisch correcte en stabiele uitvoering van bewegingen. De stabiliteit wordt gekenmerkt door twee voorwaarden:

• Constantheid: De beweging blijft consistent, zelfs bij wisselend tempo.

• Belastbaarheid: De beweging blijft correct, ook onder stress, tegenslagen of wisselende omstandigheden.

De Rol van het Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel speelt een dominante rol in coördinatie. Onze spieren voeren de bewegingen uit, maar het zenuwstelsel zorgt ervoor dat deze acties goed worden georganiseerd, gecontroleerd en afgestemd. Voor sommige ruiters is dit coördinatieproces makkelijker dan voor anderen, wat deels afhangt van hoe goed de bovengenoemde fases zijn doorlopen.

Het Belang van Focus

Focus is cruciaal voor een goede coördinatie. Wanneer je afgeleid bent, worden de signalen die je hersenen naar je lichaam sturen verstoord, waardoor je minder goed kunt reageren en je lichaam sneller spanning opbouwt. Dit leidt tot onnatuurlijke reacties, zoals het aanspannen van schouders en het vasthouden van adem, wat je coördinatie verder belemmert.

Om je focus te verbeteren, zijn er een paar voorwaarden waaraan je kunt werken:

• Ademhaling: Houd je ademhaling rustig en onder controle.

• Spanning en Ontspanning: Zorg voor een goede balans tussen ontspanning en een lichte aanspanning, zodat je lichaam klaar is om adequaat te reageren.

Bewustwording van Je Eigen Lichaam

Paardrijden begint bij de bewustwording van je eigen lichaam. Je moet weten hoe je recht zit, welke spieren je hierbij gebruikt en waar je spanning en ontspanning voelt. Dit bewustzijn is de basis voor een goede zit, balans, kracht en aansturing.

In de paardensport spelen de buikspieren en rugspieren een sleutelrol als agonisten – ze werken samen om een stabiele en evenwichtige houding mogelijk te maken. Deze spieren vormen de kern (core) van je lichaam, en vanuit deze stabiliteit vloeien alle bewegingen naar je armen en benen.

Vermijd Compensatiegedrag

Compensatiegedrag is een veelvoorkomend probleem in de paardensport. Ruiters proberen vaak bewegingen te corrigeren met hun armen en benen, terwijl de basis juist in de rompstabiliteit ligt. Dit leidt vaak tot extra spanning, vooral in de schouders en armen, waardoor de communicatie met het paard verstoord raakt.

Train je Coördinatie

Met specifieke oefeningen kun je je coördinatie verbeteren. Train bijvoorbeeld je hand-oogcoördinatie met jongleerballetjes en daag jezelf uit door met afleiding te oefenen. Wil je begeleiding of meer weten over balans en coördinatie in de paardensport? Kijk dan op Ruiterfit.nl of eva.beun.nl.

Leer Eerst Jezelf Kennen

Om een goede ruiter te worden, moet je eerst je eigen lichaam leren kennen. Begrijp welke spieren je gebruikt, leer ze bewust aan te spannen en ontspan waar nodig. Deze zelfkennis vormt de basis voor een harmonieuze samenwerking met je paard. Wil je hierin groeien? Neem dan contact op voor meer begeleiding en maak grote stappen vooruit in je ontwikkeling als ruiter.