De Groene Os: Zo ruïneer je de darmflora van je dier

Schimmels, bacteriën, gisten en wormen
Met darmflora wordt het geheel van micro-organismen in het maagdarmstelsel bedoeld, dus niet alleen in de darmen. De darmflora bestaat uit miljarden bacteriën, schimmels en gisten en wordt ook wel de microbioom benoemd. Bij een volwassen dier kan de darmflora wel 1 tot 1,5 kilo wegen. Al deze beestjes helpen mee met de spijsvertering, houden het darmslijmvlies intact en zorgen ervoor dat schadelijke micro-organismen zoals virussen en wormen niet de overhand krijgen. De nadruk ligt hierbij op het ‘de overhand krijgen’, want het is volkomen normaal en zelfs belangrijk voor een gezond immuunsysteem dat er bijvoorbeeld ook wormen in de darmen aanwezig zijn. Het gaat erom dat het er niet te veel worden.

Bijzondere functies van de darmflora
Een gezonde microbioom dient als eerste fysieke barrière tussen de gastheer (het dier of de mens) en de externe omgeving. Ziekteverwekkende organismen (pathogenen) die aanwezig zijn in het spijsverteringsstelsel komen meteen in aanraking met de darmflora die het settelen en uitbreiden van deze pathogenen voorkomt.

Andere functies van de darmflora zijn het produceren van enzymen, vitaminen (vooral B-vitaminen en biotine), mineralen en meervoudig onverzadigde vetzuren. De darmflora helpt met het verteren van voedsel en speelt een belangrijke rol in endocriene (hormonale), neurologische en immunologische processen.

Immuunsysteem in het spijsverteringsstelsel
Een gezonde microbioom is essentieel voor een gezonde immuunfunctie. Dat zit zo:
Het immuunsysteem van het spijsverteringsstelsel wordt darmgeassocieerd lymfoïde weefsel (Engels: gut-associated lymphoid tissue, GALT) genoemd. Het lymfatisch systeem is een belangrijk onderdeel van het afweersysteem. Het is een vatenstelsel waardoor lymfevloeistof stroomt waarin een type witte bloedcellen zit, de lymfocyten. Witte bloedcellen zorgen ervoor dat je niet ziek wordt. Dit lymfoïde weefsel behoedt het lichaam dan ook voor invasie van micro-organismen via het spijsverteringskanaal.
Ongeveer 70% van het immuunsysteem is gelegen in het spijsverteringskanaal. Het darmgeassocieerd lymfoïde weefsel bestaat uit verscheidene types lymfoïde weefsel waarin immuuncellen zoals T- en B-lymfocyten werkzaam zijn.
Ook de moderne wetenschap heeft nog niet alles over de darmen en de darmflora in kaart kunnen brengen. In recente literatuur wordt wel de vergelijking gemaakt met de lever qua hoeveelheid processen waarbij dit complexe orgaan bij betrokken is.

Zo maak je de darmflora kapot
1. Je dier onnodig veel stress geven
De gezondheid van de darmen en die van het centrale zenuwstelsel staan in rechtsstreek verband met elkaar.De Franse microbioloog en patholoog René Dubos heeft veel onderzoek verricht naar de darmflora en zich ook verdiept in de rol van stress hierin. Hij merkt hierbij op dat het gaat om de ervaring van stress. Er hoeft dus niet per se een leeuw aan te komen, alleen al het idee dat er misschien een leeuw zit, kan al genoeg zijn voor het optreden van de verstorende effecten van stress op de darmflora.Het is ook interessant om te weten dat de microbioom ook een soort slaap-waakritme heeft. De darmflora slaapt niet daadwerkelijk, maar heeft wel perioden van meer en minder activiteit. Te weinig rust heeft een negatieve invloed op de darmflora. Het is nog niet helemaal duidelijk of het ondersteunen van de darmflora ook zou kunnen helpen om beter tot rust te komen. In ieder geval weer een extra teken om te zorgen voor een veilige, persoonlijke rustplek voor je dier!

2. Je dier overmatig medicijnen geven zonder erbij na te denken
Medicijnen die een afdodende werking hebben (bijvoorbeeld op bacteriën of wormen) zijn per definitie verstorend voor de darmflora. Dit neemt niet weg dat deze medicijnen heel erg nuttig kunnen zijn en bijdragen aan het welzijn van onze dieren. Gebruik de volgende medicijnen verstandig én los na gebruik de gevolgen ervan op, bijvoorbeeld door gebruik van een probiotica:

• Anthelmintica (ontwormingsmiddelen)

• Antibiotica

• Prednison en andere NSAID’s

• Maagzuurremmers

• Narcose middelen

3. Je dier verkeerd voer geven
Dat wat een dier binnenkrijgt, heeft direct invloed op de darmflora. Als een dier voer krijgt wat niet bij het diersoort past (zoals te weinig ruwvoer bij paarden, te veel koolhydraten bij honden en katten) heeft dit negatieve gevolgen voor de darmflora. Ook te eenzijdige voeding is niet goed.

4. Je dier vooral weinig laten bewegen
Wetenschappers hebben een begin gemaakt met de effecten van veel of weinig beweging op de darmflora. Maar het is eigenlijk heel logisch: beweging is nodig voor een gezonde darmperistaltiek (darmbewegingen). Zonder normale darmperistaltiek krijg je obstipatie en dat, je raadt het, is niet goed voor de darmflora.

5. Je dier niet helpen bij langdurige diarree
Als je dier lang of regelmatig terugkerend dunne ontlasting heeft, is dit een teken aan de wand dat er ‘iets’ niet goed gaat. Tijd voor actie! Kijk het niet te lang aan, want ook te dunne ontlasting is niet goed voor de darmflora. Er spoelen dan te veel nuttige darmbacteriën weg waardoor er meer ruimte is voor schadelijke micro-organismen.

Dit blog is van toepassing op alle dieren.