Meld je aan op onze nieuwsbrief ontvang 10% korting voor je eerst volgende bestelling!

 

Peesblessures: beter voorkomen dan genezen

Peesblessures voorkomen bij paarden


Wat zijn pezen?
De pezen zijn uitlopers van de spieren, die voor bevestiging aan het bot zorgen. Een pees bestaat uit bundels die zijn opgebouwd uit peesvezels. De peesvezels zijn onderling met elkaar verbonden door een verbindingsstof (collageen). Op verschillende plaatsen is de pees omgeven door een peesschede die is gevuld met "smeervloeistof" (synovia). Binnen de pees liggen maar heel weinig bloedvaten, waardoor de aanvoer van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen beperkt is. Dit verklaart meteen waarom een peesbeschadiging veelal traag geneest. Een pees heeft niet het vermogen om aan te spannen. De functie van de pees is het opvangen van trekkrachten.
 
Hoe ontstaan beschadigingen aan de pees?
Tijdens de training kunnen er piepkleine scheurtjes ontstaan in peesvezels, deze herstelt het lichaam vaak weer vanzelf. Diverse reacties in het lichaam zorgen er namelijk voor dat er onmiddellijk afweerstoffen naar het beschadigde gebied toevloeien. Deze afweerstoffen worden in vocht getransporteerd waardoor er rond de beschadiging vochtophoping ontstaat. Op deze manier kan het lichaam het probleem zelf oplossen. Het herstelproces zelf kan echter ook de oorzaak zijn van nog meer beschadigde cellen. Als immers de vochtophoping te groot wordt, kunnen gezonde cellen een tekort aan zuurstof krijgen. Het resultaat: nog meer beschadigde cellen en nog meer vochtophoping. Om deze verdere beschadiging van het weefsel te voorkomen, moet het natuurlijk herstelproces getemperd worden, zonder het af te remmen. Dit kan door de omgeving van het beschadigde gebied direct goed te koelen (maximaal 10 minuten). De gezonde, onbeschadigde cellen hebben, wanneer zij koud zijn, minder zuurstof nodig en er is dan ook veel minder snel sprake van zuurstoftekort. Hierdoor zullen dus uiteindelijk minder cellen beschadigen.
 
Een peesontsteking is het gevolg van een verscheuring van afzonderlijke peesvezeltjes. Peesblessures komen voornamelijk voor in de buigpezen van de voorbenen en worden meestal veroorzaakt door overbelasting. Kleine scheurtjes in het peesweefsel herstellen vaak weer vanzelf, maar als er te veel en te vaak scheurtjes ontstaan, volgt er een ontsteking. Het paard is dan meer of minder zichtbaar kreupel en er is sprake van een zachte, warme zwelling. Bij het voorzichtig aftasten van de pees is deze plek gevoelig. Schenk aandacht aan iedere zwelling van de benen en het oplopen of warm worden van de pezen. Een warme zwelling kan je het beste direct koelen. Pas de arbeid gedurende langere tijd aan en voorkom overbelasting. Bedenk dat het lichaam tijd nodig heeft om de beschadiging te overbruggen. Laat bij twijfel een echografie van de pezen maken. Met behulp hiervan kunnen beschadigingen al in een heel vroeg stadium geconstateerd worden. Bij een acute peesontsteking door een val, een trap of een acute overrekking (peesklap) is het belangrijkste advies: direct koelen, volledige rust en een dierenarts waarschuwen.

Behandeling en opbouwfase bij een peesblessure
De behandeling van een peesblessure bestaat voor het grootste gedeelte uit rust en goede revalidatie. Tijdens de acute fase, als de pees opgelopen en warm is, is regelmatig koelen belangrijk voor het remmen van de ontstekingsreactie. Door langdurig af te spuiten met koud water wordt bovendien de doorbloeding gestimuleerd. Als reactie op de blessure worden in het lichaam gifstoffen (zogenaamde vrije radicalen) aangemaakt. Deze stoffen kunnen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van een chronische peesblessure. Behalve goed koelen, is het dan ook raadzaam om direct extra anti-oxidanten aan het voer toe te voegen. Als de eerste acute ontstekingsverschijnselen weg zijn, is totale rust niet meer gewenst en kan, in overleg met de dierenarts, begonnen worden met lichte beweging (stappen) op harde bodem. Liefst eerst aan de hand en later onder het zadel. Belangrijk in deze periode is, dat er niet teveel werk wordt aangeboden, maar wel geleidelijk wat meer. De hoefsmid kan in overleg met de dierenarts het paard aangepast bekappen of speciale ijzers geven om de beschadigde pees te ontlasten.
 
Producten en voedingsstoffen tijdens het herstel
Blessures zorgen onmiddelijk voor de aanmaak van vrije radicalen. Door gedurende 7-10 dagen extra anti-oxidanten te geven, geeft u de vrije radicalen minder kans om langdurige schade aan te richten.
Tijdens de gehele herstelperiode zijn anti-oxidanten en organisch zwavel belangrijke stoffen voor het goed functioneren van de lichamelijke ontstekingsremmende processen. Zwavel is bovendien een belangrijke bouwsteen van bindweefsel; de aanwezigheid van voldoende zwavel is een voorwaarde voor de aanmaak van gezond en sterk bindweefsel. Zodra de pezen niet meer warm aanvoelen kan je het herstelproces ondersteunen door het gebruik van massagemiddelen. Tijdens de opbouwfase blijft het belangrijk dat je de benen direct na het werk goed koelt en vervolgens behandelt met een product dat de bloedsomloop stimuleert. Wees voorzichtig met het gebruik van massagemiddelen; bij een acute peesblessure kan een (te) stevige massage ook weefsel extra beschadigen.
 
Preventie van peesblessures
Bodemgesteldheid: Houd tijdens het rijden voldoende rekening met de bodemgesteldheid. Veel acute peesblessures komen voor tijdens recreatieve uitstapjes waarbij paarden op een zachtere ondergrond moeten lopen dan ze gewend zijn (denk bijvoorbeeld aan mulle ruiterpaden, de duinen of het strand). Omdat de pezen hierdoor zwaarder worden belast, is het raadzaam de duur, intensiteit en soort inspanning aan te passen.
 
Goede hoefverzorging: Het niet tijdig bekappen van de hoeven belast de pezen extra. Het zorgvuldig bekappen, beslaan en zorgen voor een correcte stand en voetas is dan ook een hele goede preventieve maatregel. Bedenk dat elke grote verandering hierin een effect heeft op de pezen en banden.
 
Voorkom overbelasting: Veel peesblessures zijn het gevolg van overbelasting van de pezen; langdurige belasting of kortdurende overbelasting. De belasting van de pezen wordt onder andere bepaald door de soort, de duur, de hoeveelheid en de intensiteit van de arbeid. Met een zorgvuldig opgebouwd trainingsschema kan je de belastbaarheid en trekvastheid van de pezen langzaam maar zeker vergroten. Daarnaast is dagelijkse weidegang met soortgenoten onmisbaar voor het trainen van sterke pezen; het paard kan dan onbelast en op een natuurlijke manier spelen en bewegen.
 
Het gebruik van peesbeschermers: Peesbeschermers worden gebruikt voor de bescherming van de pezen tegen verwonding door bijvoorbeeld het andere been, een ander paard of hindernismateriaal. Maar ook voor de extra steun die ze kunnen bieden aan de gewrichten en pezen. Uit onderzoek van fabrikanten blijkt dat bepaalde materialen kunnen helpen bij het opvangen van de klap tijdens het neerkomen na een hindernis. Goede peesbeschermers zijn gemaakt van materiaal dat zich om het been vormt en zorgt voor de afgifte van lichaamswarmte zodat oververhitting van de pezen wordt voorkomen.

Let op: neem de tijd!
Peesweefsel dat kapot is, wordt door het lichaam niet door peesweefsel vervangen maar door bindweefsel. Bindweefsel is, in tegenstelling tot peesweefsel, niet elastisch. Hierdoor kan een beschadigde pees altijd blessure-gevoelig blijven. Door de aanmaak van bindweefsel wordt de schade overbrugd en wordt weer een hechte verbinding gemaakt ("overbruggingsproces"). Die verbinding is in het begin echter erg slordig. De vezels van het weefsel liggen kriskras door elkaar. Veelal is er teveel bindweefsel op de plaats van herstel, wat als een harde zwelling voelbaar is. Voor de overbruggingsfase wordt ongeveer drie maanden gerekend. Daarna volgt de "remodelleringsfase", die ook nog minstens drie maanden in beslag neemt. In deze fase moeten door goed gedoseerde beweging alle verkeerd liggende vezels van het bindweefsel geleidelijk in de juiste richting worden "gericht". Hierdoor wordt de trekvastheid van de pees getraind.

Delen: