Zwellingen aan de benen

"

Een verdikking aan de benen van het paard, zoals onder andere een gal, een legger, een piephak, een hazehak of een schiefel, kan het gevolg zijn van zeer veel verschillende soorten blessures, aandoeningen en afwijkingen. De oorzaak kan heel onschuldig en van tijdelijke aard zijn, maar kan ook een zeer ernstige chronische aandoening zijn. Allereerst is het dus van groot belang dat u weet wat de oorzaak is van de zwelling. Raadpleeg voor een juiste diagnose dan ook altijd uw dierenarts.



De meest voorkomende termen kort op een rij:
Gal             = overvulde peesschede of overvuld gewricht
Legger       = overvulde slijmbeurs van de elleboog
Mouw        = overvuld kniegewricht
Hazehak    = verdikking van het bot of de pezen
Piephak     = overvulde slijmbeurs of een hematoom
Bolspat      = overvuld spronggewricht
Reebeen    = verdikt griffelbeenkopje
Schiefel     = botwoekering

Verdikkingen en zwellingen zijn te onderscheiden in onder andere: 

Min of meer zachte zwellingen

• Een overvulling of ontsteking van een peesschede, slijmbeurs of een gewricht. In deze holten produceert het lichaam een soort glijmiddel (= synovia) voor de soepele werking van de pezen en gewrichten. De productie van deze vloeistof kan door bijvoorbeeld een infectie, overbelasting of een verkeerde stand toenemen. Hierdoor ontstaat een overvulling van de holte die zich uit in een uitpuiling of zwelling. Deze zwelling kan een tamelijk onschuldige vochtbult zijn; dit noemen we een gal. Een gal is een ronde of langwerpige, zachte, beweegbare en pijnloze zwelling als gevolg van een overvulling van een peesschede. Naarmate een gal er langer zit, ontstaat er bindweefselvorming en voelt de gal minder zacht aan. Afhankelijk van de locatie waar de gal zit, hebben we het over een windgal, vlotgal, hielgal, eiergal of bolspat. De zwelling kan echter ook veel minder onschuldig zijn! De achterliggende oorzaak kan bijvoorbeeld ook OCD of een ontsteking zijn (zoals artritis, artrose of een peesschede ontsteking).
• Een ontsteking van een pees. Een peesontsteking is het gevolg van een verscheuring van afzonderlijke peesvezeltjes. Kleine scheurtjes in het peesweefsel herstellen vaak weer vanzelf, maar als er teveel en te vaak scheurtjes ontstaan, volgt er een ontsteking. Vaak is het paard dan kreupel en is er sprake van een zachte, warme zwelling. Peesweefsel dat kapot is, wordt door het lichaam niet door peesweefsel vervangen, maar door bindweefsel. Vaak ontstaat er op de plaats van herstel te veel bindweefsel, waardoor vervolgens een harde zwelling voelbaar wordt. Meer informatie over peesblessures.
• Een ontsteking van de onderhuid en het onderhuidse bindweefsel. Dit is een niet duidelijk afgebakende verdikking door vochtophoping in het onderhuidse bindweefsel; we noemen dit oedeem. Oedeem is een indrukbare, warme óf koude zwelling; na enige tijd hard drukken met de duim, blijft een putje zichtbaar. Oedeem kan onder andere het gevolg zijn van een ontsteking, een insectensteek of een wond, maar ook van een slechte bloedcirculatie of stuwing. De zwelling als gevolg van een acute ontsteking is warm. Zwellingen door andere oorzaken zijn dat niet. Meer informatie over bultjes op de huid. 

Hematomen, abcessen en cystes
Een hematoom is een bloeduitstorting door een klap, stoot of val. Een hematoom is een zachte warme zwelling, min of meer duidelijk afgebakend. Bij drukken met de duim, reageert het paard met een pijnreactie. Een abces is een plaatselijke ophoping van etter of pus. Een dergelijke zwelling voelt warm aan en leidt bovendien vaak tot koorts. Een cyste is een zwelling als gevolg van een verstopte talgklier (hardere zwelling), zweetklier (zachtere zwelling) of een ontstoken haarzakje. Een cyste kan in principe overal op de huid voorkomen.

Harde zwellingen; botwoekeringen
Irritatie van het beenvlies (dun vlies dat om het bot heen ligt) ontstaat bijvoorbeeld door overbelasting, een standafwijking, stoten tegen de muur of door een klap van een (andere) hoef. Door deze irritatie ontstaat een ontsteking en maakt het lichaam extra botweefsel aan. Deze plaatselijke bot-toename is als een harde zwelling zichtbaar (we noemen dit een schiefel). De botwoekering kan ook plaatsvinden op de bot-uiteinden in de gewrichten; dan is er sprake van artrose.

Behandeling van zwellingen
Zachte zwellingen die niet warm aanvoelen kunt u behandelen met een product dat de bloedsomloop stimuleert. Van oudsher wordt hiervoor onder andere arnica, aloe vera en rozemarijn gebruikt. Oude, harde, gallen kunt u het beste behandelen door ze gedurende 3-5 dagen overdag een aantal malen in te masseren met arnica en gedurende de nacht een warmtebandage aan te leggen. Ook het gebruik van therapeutische boots die lokaal de doorbloeding stimuleren door middel van warmte of trilling kan heel effectief zijn.