Veulens

Het is natuurlijk ontzettend spannend en leuk om een veulentje te fokken. Na 11 maanden wachten is het dan eindelijk zover. Maar wat komt er zoal bij kijken en waar je moet je op letten bij je (pasgeboren) veulen en bij zijn/haar moeder? Wil jij alles weten over jouw pasgeboren veulen? Hieronder lees je er alles over.

Direct na de geboorte

Wow, daar is je veulentje dan! Na lang wachten is hij of zij er eindelijk. Na de geboorte is het belangrijk om een aantal dingen goed in de gaten te houden. Bijvoorbeeld of het vlies wel verwijderd wordt. Het kan voorkomen dat het veulen in het vlies blijft zitten en daardoor stikt. Verwijder het vlies daarom direct zodra het veulen ter wereld komt.

Vaak is het veulentje eerst nog even via de navelstreng met de placenta verbonden. Er stroomt dan nog een hoeveelheid bloed via de navelstreng in de bloedsomloop van het veulen, waardoor het veulentje nog sterker wordt. Meestal wordt navelstreng na 5-15 minuten verbroken. Zorg ervoor dat je de navelstomp goed ontsmet na het verbreken van de navelstreng. De navelstomp is de belangrijkste ingangspoort voor bacteriën. Ze kunnen zo verspreid worden door het hele lichaam. Dit is de belangrijkste oorzaak voor het optreden van infecties bij veulens. Het ontsmetten van den navel kun je bijvoorbeeld doen met Vetericyn Super 7+ Spray. Controleer dagelijks of de navelstomp goed indroogt, er geen etter uitkomt, er geen bloed uitkomt en er geen zwelling optreedt.

Houd goed in de gaten wanneer je veulentje staat en ook daadwerkelijk drinkt bij de moeder. Wist je dat een veulen al na 2-20 minuten een zuigreflex heeft en vaak al na 20 minuten kan staan? Meestal staat en drinkt het veulentje binnen 2 uur. Kijk goed of de merrie het toestaat dat het veulen drinkt. In het begin kan dit pijnlijk voor de merrie zijn omdat er veel spanning op het uier staat. Lukt dit niet, melk dan de merrie en geef dit je veulen uit de fles.

Na de geboorte is het van belang dat je veulen zo snel mogelijk colostrum, of ook wel biest genoemd, binnenkrijgt. De eerste uren na de geboorte bevat de maag nog weinig zuur en is de barriére tussen de dunne darm en de bloedbaan nog niet gesloten. Het veulentje is daarom in staat om stoffen uit de biest onveranderd op te nemen. Biest bevat veel energie en antistoffen die belangrijk zijn voor een goede weerstand. Deze antistoffen beschermen het veulen tegen verschillende ziektes waar zijn moeder mee in aanraking is geweest. Het is belangrijk dat een pasgeboren veulen binnen enkele uren na de geboorte biest drinkt omdat de antistoffen alleen binnen de eerste 24 uur volledig en onveranderd door het lichaam kunnen worden opgenomen. Een veulen kan in de eerste weken na de geboorte zelf nog geen antistoffen aanmaken en is hiervoor dus volledig afhankelijk van de biest. Na een paar dagen verandert de biest langzaam in “gewone” melk.

Houd goed in de gaten of je veulentje ook gaat mesten. De eerste mest, meconium is heel taai en donker, bijna zwart van kleur. Het wordt ook wel darmpek genoemd. Vaak bestaat dit uit zeer taaie, harde ronde bolletjes. Je ziet je veulentje dan wel flink persen. Vaak levert dit meer problemen op bij hengstveulens dan bij merrieveulens omdat de bekkendoorgang bij hengstjes smaller is. Soms kan dit leiden tot een verstopping. Raadpleeg bij twijfel altijd een dierenarts, die kan je veulen een klysma geven.

Verder is het raadzaam om goed in te gaten te houden dat de nageboorte eraf komt. Let er dan ook goed op dat de hele placenta eruit is en check de placenta op volledigheid. De merrie kan namelijk erg ziek worden als er een stuk nageboorte achterblijft. Risico’s als baarmoederontsteking, koorts, hoefbevangenheid en bloedvergiftiging liggen op de loer. Meestal is de nageboorte er na 2/3 uur af, vooral bij bepaalde rassen, zoals friezen kan het soms iets langer duren. Wacht niet te lang met het inschakelen van je dierenarts. Hij kan je merrie dan via een injectie het hormoon Oxytocine toedienen. In de meeste gevallen zal de placenta er dan afkomen. Als dit nog steeds niet helpt, probeert de dierenarts met de hand de nageboorte er af te halen.

Afspenen

Als je veulentje oud genoeg is om van zijn moeder gescheiden te worden, wordt hij afgespeend. Na het afspenen is het belangrijk om het uier van de merrie goed in de gaten te houden vanwege de kans op uierontsteking. Beperk daarom in de weken voor het afspenen al de hoeveelheid krachtvoer die je aan je merrie geeft. Zorg wanneer het veulentje is afgespeend, voor voldoende beweging voor je merrie. Indien mogelijk zet je eerst al een paar dagen het veulen bv overdag in de box naast de merrie zodat ze elkaar nog wel kunnen zien, ruiken en voelen.

Het veulen heeft als het goed is al met de merrie meegegeten van de merriebrok en is op die manier geleidelijk gewend geraakt aan het eten van krachtvoer. De overgang van melk naar kracht- en ruwvoer zal zo na het afspenen waarschijnlijk vrij gemakkelijk verlopen. Het is voor de groei en een goede ontwikkeling van het bewegingsapparaat dan ook essentieel dat deze overgang zo soepel mogelijk verloopt, zodat een groeiachterstand en onregelmatige groei wordt voorkomen. Een veulen kan het beste speciaal voor het veulen samengestelde brok en volop ruwvoer van een zeer goede kwaliteit krijgen.
Rond de 5 maanden kan het veulen zijn eerste inenting tegen influenza en tetanus krijgen en voordat hij 7 maanden oud is moet hij gechipt worden.

Soepel bewegingsapparaat

Het eerste levensjaar van het veulen is van doorslaggevend belang voor de ontwikkeling van onder andere het kraakbeen- en het peesweefsel. Na het eerste jaar verandert hierin feitelijk niets meer. Het skelet van een pasgeboren veulen bestaat uit relatief veel kraakbeen; in het eerste levensjaar wordt dit omgezet in sterk en hard botweefsel. Stoornissen in dit 'verbenings'proces kunnen leiden tot beschadigingen aan de gewrichten (OC of OCD). Voorwaarden voor een goede ontwikkeling van het bewegingsapparaat zijn onder andere erfelijke aanleg, voldoende weidegang, een gelijkmatige groei en een goed uitgebalanceerde voeding.

Voeding

De voeding tijdens de dracht en het eerste levensjaar van een paard is van groot belang voor het ontstaan én voorkomen van OC(D) Hierbij gaat het kort samengevat waarschijnlijk om: een overdaad aan calcium, een tekort aan koper, een tekort aan magnesium en een overdaad aan energie, waardoor het veulen een groeispurt krijgt. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat het veulen genoeg goede stoffen binnenkrijgt, maar niet teveel energie en calcium. Dit kan door middel van het geven van een (mineralen)supplement. Daarnaast is voldoende beweging erg belangrijk.

Onbeperkt ruwvoer zorgt ervoor dat een veulen zich minder snel verveelt, minder stress heeft en zorgt daarnaast voor een goede ontwikkeling van de darmen. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd als het veulen voldoende ruwvoer binnen krijgt. Een veulen is in de eerste periode van zijn leven qua voeding afhankelijk van zijn moeder. Voor een gezonde groei zijn evenwichtige voeding voldoende vitaminen, mineralen, sporenelementen en aminozuren essentieel. De eerste maanden bestaat de voeding vooral uit moedermelk. Daarna is het veulen aangewezen op goed krachtvoer en onbeperkt ruwvoer. De periode tussen de 6 en 12 maanden is de meest kritieke groeiperiode. Botaandoeningen ontstaan vaak in de eerste twaalf maanden van het veulen. Een veulen dat te snel groeit en grote groeispurts heeft, kan daardoor gevoelig zijn voor bijvoorbeeld OCD.
Veulens en opgroeiende paarden met een mogelijke erfelijke aanleg voor gewrichtsproblemen kunnen ook zeker baat hebben bij voedingsstoffen die gezonde gewrichten ondersteunen, zoals msm zwavel, chondroitine en glucosamine.

Wanneer je een veulentje gaat fokken wil je natuurlijk goed voorbereid zijn en alles in huis hebben om het zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen. Denk bijvoorbeeld aan colostrum, een veulen drinkfles of spray om de navel mee te ontsmetten. Daarnaast kan je merrie in de laatste maand van de dracht ook wel wat extra ondersteuning gebruiken. Bijvoorbeeld met Wendals Mare Care. Dit kruidenmengsel is specifiek samengesteld voor hoogdrachtige merries en stimuleren de melkproductie.